آیین هایی نظیر سبز کردن سبزه، خانه تکانی و رفت و رو، تهیه لباس نو، پختن سمنو، پختن نان شیرین، پختن نان اسفناجی، پختن نان کماچ، تهیه شیرینی حاجی بادام ( شیرینی ویژه نی ریز)، تهیه تخم مرغ رنگ کرده و تهیه تخمه و آجیل محلی.
در این میان سنتی که بتوان از آن به عنوان سنت و آیین خاص نی ریز یاد کرد، رفتن به خواجه خضر می باشد.
رفتن به خواجه خضر:
در نی ریز کنار تل قلات، بقعه و زیارتگاهی است که می گویند، آرامگاه خواجه خضر نبی الله است. این آرامگاه تا کنون چند مرتبه تخریب شده و از نو تجدید بنا گردیده است. اهالی به زیارت آن می روند، نذر و نیاز می کنند و آش نذری می پزند.
از سنت های به جا مانده که هر ساله انجام می گیرد، آن است که صبح عید اول سال و ماه چمن آرا (فروردین) دختر ها و زن ها صبح زود برمن، برمن(borma ) دسته دسته برای زیارت به خواجه خضر می روند. رسم است که هر زن مقداری نمک، گندم و برنج و یک عدد سکه را در جا پایی که آنجااست نهاده و پس از دقیقه ای بر می دارد. هنگامی که به خانه برگشت، نمک را روی نمک، گندم را روی گندم، برنج را روی برنج و سکه را روی سکه می ریزد. به این نیت که آنچه را در خانه دارند، برکت به هم زند.
سکه را هم نگهداری می کنند جهت مایه کیسه، عصر آن روز نوبت به مردان می رسد. روز شنبه اول سال را حتماً جشن می گیرند. اهالی به باغ های اطراف می روند و آن روز را به خوبی و خوشی به شام می رساندند. هم چنین رسم است که روز شنبه اول سال بعضی از زنان مقداری پنبه به مسجد جامع کبیر برده و پنبه را به صورت نخ در می آوردند و این نخ را به سلامتی در متکاهایشان نگهداری می کنند.
از دیگر رسوم نوروز در نی ریز چیدن سفره هفت سین در طول ایام نوروز هست که نکته برجسته ان نگهداری انار نی ریز تا عید به شکل های مختلف که تازه بماند می باشد که با خواندن سوره یاسین روی انار و قرار دادن در سفره هفت سین آن را سمبل برکت و سلامتی و رزق و روزی می دانند و در آخر ایام به عزیزانشان قطعه ای از انار جهت دستیابی به برکت و سلامتی و .... می دهند و عجیب عقیده ای مردم به این رسم و آئین دارند .
این آئین در فهرست آثار ناملموس به ثبت رسیده است